Tiếng Anh không chỉ đơn thuần là một môn học mà đã trở thành “ngôn ngữ mở” – chiếc chìa khóa giúp trẻ từng bước kết nối với thế giới rộng lớn. Ở bậc mầm non, việc cho trẻ tiếp xúc sớm với tiếng Anh không nhằm tạo áp lực học thuật, mà hướng đến xây dựng nền tảng giao tiếp tự nhiên, nuôi dưỡng tư duy sáng tạo và hình thành năng lực biểu đạt tích cực. Thực tiễn giảng dạy tại các trường mầm non cho thấy, khi tiếng Anh được triển khai theo phương pháp mở, trẻ trở nên tự tin hơn, linh hoạt hơn và chủ động hơn trong các hoạt động học tập cũng như trải nghiệm hằng ngày.
Tạo dựng môi trường phát triển ngôn ngữ đa chiều
Trong giai đoạn từ 24 đến 72 tháng tuổi, trẻ tiếp thu ngôn ngữ hiệu quả nhất thông qua quan sát, bắt chước và tương tác. Việc đưa tiếng Anh vào các hoạt động thường nhật giúp trẻ hình thành phản xạ ngôn ngữ một cách tự nhiên, không gượng ép. Chẳng hạn, trong giờ học theo chủ đề “Colors”, giáo viên không chỉ giới thiệu các từ vựng như red, blue, yellow mà còn tích hợp nội dung này vào trò chơi, bài hát và hoạt động tạo hình. Khi trẻ mô tả sản phẩm của mình bằng câu đơn giản như “This is my blue house”, các em không chỉ sử dụng tiếng Anh mà còn đang học cách diễn đạt ý tưởng bằng ngôn ngữ thứ hai – một bước tiến quan trọng trong quá trình phát triển năng lực biểu đạt.
Thực tế cho thấy, những lớp học được tổ chức theo định hướng “ngôn ngữ mở”, tức là không bó hẹp trong khuôn khổ sách vở mà mở rộng trong mọi tình huống học tập và sinh hoạt, thường có tỷ lệ trẻ chủ động giao tiếp tiếng Anh cao hơn. Trẻ mạnh dạn đặt câu hỏi, trả lời, nhắc lại cấu trúc mẫu và thậm chí sáng tạo cách diễn đạt riêng, dù chưa hoàn thiện về mặt ngữ pháp. Điều này phản ánh đúng bản chất của việc học ngôn ngữ: ngôn ngữ được học để sử dụng, không chỉ để ghi nhớ.
Tiếng Anh khơi gợi sự tự tin và khả năng giao tiếp tự nhiên
Trong quá trình giảng dạy, nhiều trải nghiệm cho thấy tiếng Anh có tác động tích cực đến sự tự tin của trẻ. Điển hình là buổi hoạt động ngoài trời theo chủ đề “Insects”, khi giáo viên đặt câu hỏi: “What insect can you see?”, nhiều trẻ đã chủ động giơ tay và trả lời bằng những câu đơn giản như “I can see a ladybug” hay “I can see a butterfly”. Những phản hồi ngắn gọn nhưng thể hiện rõ tinh thần sẵn sàng giao tiếp và mong muốn chia sẻ quan sát của trẻ. Một số trẻ khác vừa quan sát, vừa kết hợp cử chỉ và lời nói để diễn đạt suy nghĩ của mình bằng tiếng Anh.
Đặc biệt, phương pháp ngôn ngữ mở tạo điều kiện để những trẻ nhút nhát dần “mở lòng” và tự tin hơn. Trong tiết học về chủ đề “Feelings”, giáo viên sử dụng thẻ cảm xúc và trò chơi “Show me your feeling”. Một trẻ vốn ít nói, khá rụt rè, đã mỉm cười và thốt lên câu “I am happy” khi nhìn thấy thẻ cảm xúc được thiết kế sinh động. Dù còn dè dặt, câu nói ngắn ngủi ấy là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của môi trường học tập an toàn, nơi trẻ được khuyến khích bộc lộ bản thân mà không lo sợ sai sót.
Phát triển năng lực sáng tạo thông qua học tiếng Anh
Tiếng Anh trong giáo dục mầm non không tách rời khỏi các hoạt động nghệ thuật, khám phá và trò chơi. Khi được học thông qua các dự án nhỏ, trẻ có cơ hội phát huy trí tưởng tượng và được khuyến khích suy nghĩ theo cách riêng của mình. Với chủ đề “Toys”, giáo viên yêu cầu trẻ tự thiết kế món đồ chơi yêu thích và giới thiệu bằng một câu tiếng Anh. Có trẻ vẽ chiếc xe với đôi cánh và giới thiệu: “This is my flying car”. Trẻ khác xếp các khối hình thành robot và nói: “This is my big robot”.
Những cách diễn đạt tuy đơn giản nhưng thể hiện rõ khả năng sáng tạo – giá trị cốt lõi mà phương pháp ngôn ngữ mở hướng tới. Trẻ không học tiếng Anh để lặp lại những câu trả lời có sẵn, mà để diễn đạt suy nghĩ, ý tưởng và trí tưởng tượng của chính mình.
Tiếng Anh hỗ trợ phát triển kỹ năng biểu đạt
Biểu đạt không chỉ dừng lại ở lời nói, mà còn bao gồm khả năng trình bày suy nghĩ, kể chuyện và diễn tả cảm xúc thông qua ngôn ngữ. Trong tiết kể chuyện với tranh minh họa theo chủ đề “My Family”, giáo viên đưa ra câu mẫu: “This is my mom. She is beautiful”. Ban đầu, trẻ chỉ lặp lại cấu trúc có sẵn. Theo thời gian, các em chủ động bổ sung chi tiết cá nhân như: “She can cook” hay “She loves me”.
Quá trình này giúp trẻ hình thành tư duy bằng tiếng Anh và biết cách truyền tải thông điệp mang dấu ấn cá nhân. Đây chính là năng lực biểu đạt – một trong những mục tiêu trọng tâm của giáo dục mầm non hiện đại, hướng tới sự phát triển toàn diện của trẻ.
Ngôn ngữ mở trong trải nghiệm hằng ngày
Trong thực tiễn giảng dạy, việc duy trì “góc tiếng Anh” tại lớp học mang lại cơ hội thực hành liên tục cho trẻ. Tại đây, trẻ được tham gia các hoạt động đóng vai như bác sĩ, người bán hàng hay đầu bếp, đồng thời sử dụng những mẫu câu giao tiếp đơn giản như “How much is it?”, “Here you are”, “I want an apple” hay “Can you help me?”. Thông qua hoạt động chơi, trẻ tiếp cận ngôn ngữ một cách tự nhiên, bởi chơi chính là phương thức học tập quen thuộc và hiệu quả nhất ở lứa tuổi mầm non. Khi trẻ chủ động sử dụng tiếng Anh trong các tình huống mở, ngôn ngữ trở thành công cụ giao tiếp hữu ích thay vì một nhiệm vụ học tập mang tính áp đặt.
Tiếng Anh, với vai trò là “ngôn ngữ mở” của tương lai, mang đến cho trẻ mầm non nhiều hơn một kỹ năng giao tiếp. Đó là cơ hội để phát triển tư duy, nuôi dưỡng sáng tạo và xây dựng nền tảng vững chắc cho năng lực biểu đạt. Thực tế giảng dạy cho thấy, khi trẻ được học tiếng Anh trong môi trường giàu tương tác, thân thiện và linh hoạt, các em trở nên tự tin, chủ động và ham khám phá hơn mỗi ngày.
Vì vậy, tiếng Anh không chỉ là một môn học trong chương trình mầm non, mà còn là hành trình giúp trẻ kết nối với thế giới bằng sự hồn nhiên, sáng tạo và niềm vui trọn vẹn của tuổi thơ.
