(TN&MT) – Trong thời gian học sinh nghỉ học để phòng, chống đại dịch Covid-19, học tập trực tuyến là giải pháp thích hợp để học sinh tiếp thu kiến thức. Tuy nhiên, hiệu quả của quá trình này bị hạn chế bởi thời gian và không gian tương tác, công nghệ và điều kiện của mỗi gia đình. Điều này đòi hỏi học sinh phải có ý thức tự học và chủ động học tập.
Xoay quanh nội dung trên, PV Báo TN&MT đã có cuộc trò chuyện với NGƯT. Lê Tiến Thành – Chủ tịch Hội đồng Giáo dục của Hệ thống Giáo dục Thực nghiệm Victory.
PV: Được biết, Hệ thống Giáo dục Thực nghiệm Victory là một trong những cơ sở giáo dục đang áp dụng hình thức học tập trực tuyến (blended learning – phương pháp học tập hòa trộn giữa cách học truyền thống trên lớp và cách học hiện đại E-learning) trong thời gian cho học sinh nghỉ học để phòng, chống COVID -19. Ông đánh giá như thế nào về tính hiệu quả và mặt hạn chế của phương pháp này, thưa ông?
NGƯT. Lê Tiến Thành: Hiện nay, nhà trường đang dạy theo phương pháp thực hành và trải nghiệm – hình thức rất gần gũi trong việc dạy học để phát triển học sinh. Trong giai đoạn phòng, chống dịch Covid-19, nhà trường đã và đang chuẩn bị khẩn trương cho hình thức dạy học trực tuyến.
Đây là một giải pháp hợp lý và cần thiết giúp cải thiện được tình hình học tập hiện nay. Về phía học sinh, đặc biệt là đối với học sinh mầm non và tiểu học, việc được gặp gián tiếp bạn bè, thầy cô của mình thông qua hình ảnh là một điều rất quan trọng.
Nếu học trực tuyến, lượng kiến thức của các em sẽ được duy trì sau thời gian nghỉ xuân dài và trong thời gian dịch Covid-19 vẫn còn tiếp diễn. Hình thức học này sẽ giúp các em không sao nhãng việc học cũng như không quên kiến thức và nhà trường có thể đảm bảo được tiến độ của năm học.
Dạy học trực tuyến không như dạy học bình thường. Thời gian đầu sẽ còn khó khăn đối với cả thầy và trò. Với các học sinh bậc trung học cơ sở hoặc trung học phổ thông, việc học trực tuyến không gặp quá nhiều khó khăn, tuy nhiên với học sinh tiểu học, đặc biệt là các em học lớp một, việc tự học còn chưa quen, vì thế không thể tránh khỏi những khó khăn ban đầu.
Ngoài ra, việc thay đổi cách thức cũng như phương thức dạy học là cơ hội phát triển năng lực cho học sinh và giáo viên. Cụ thể, học sinh sẽ được rèn luyện thêm kĩ năng mới là năng lực học trực tuyến. Còn đối với giáo viên sẽ nâng cao năng lực, kĩ năng soạn giáo án, dạy học và đánh giá học sinh thông qua việc dạy học trực tuyến.
PV: Trước hình thức học trực tuyến mới so với cách dạy học ngoại tuyến (offline), giáo viên, học sinh cũng như phụ huynh đã có phản hồi như thế nào về việc này, thưa ông?
NGƯT. Lê Tiến Thành: Để hình thức dạy học trực tuyến đạt hiệu quả tốt nhất, Nhà trường đã có chủ trương, lên kế hoạch thí điểm, thử nghiệm phương pháp học này, đồng thời, giáo viên cũng đã chuẩn bị và tập dượt.
Từ những khó khăn và hạn chế đã được rút ra sau quá trình thử nghiệm, nhà trường sẽ khắc phục, thực hiện những phương pháp dạy học làm sao để đảm bảo được cả về lượng kiến thức cũng như chất lượng bài học. Trường sẽ chính thức triển khai phương pháp dạy học trực tuyến (giai đoạn 2) từ ngày 1/4/2020.
” Sau khi ra tết và cho học sinh nghỉ học vì dịch COVID-19, Hệ thống Giáo dục Thực nghiệm Victory đã triển khai kết hợp 2 phương pháp học tập trực tuyến và truyền thống. Trong 2 tháng vừa qua, trường sử dụng phần mềm trực tuyến Nuadu, quay bài giảng, gửi trực tuyến cho học sinh, kết hợp với liên lạc, giảng bài qua các phương tiện liên lạc trực tuyến phổ biến. Từ tháng 4/2020, trường sẽ liên kết để dạy học trực tuyến qua phần mềm hỗ trợ chuyên biệt cho việc dạy học trực tuyến.”
Khi triển khai thử nghiệm cách thức dạy học mới này, đa số phụ huynh và học sinh đều hào hứng và có phản hồi tích cực. Ngoài ra, phụ huynh cũng đưa ra những góp ý, kiến nghị về mặt thời gian, từ đó, nhà trường đã tiếp thu và sẽ xem xét, sắp xếp lại làm sao để phù hợp nhất, giúp việc học trực tuyến đạt hiệu quả nhất.
PV: Theo ông, để khắc phục những hạn chế trên, cần có giải pháp gì? Học sinh và giáo viên đóng vai trò như thế nào trong việc khắc phục những hạn chế đó, thưa ông?
NGƯT. Lê Tiến Thành: Giáo viên là nhân tố quyết định đối với mọi phương pháp dạy và học và cũng đóng vai trò tiên quyết trong việc triển khai hiệu quả hình thức học trực tuyến.
Giáo viên phải chuyển đổi từ việc soạn, dạy và đánh giá lớp học trực tiếp trên lớp sang trực tuyến, vì thế, thời gian dành cho lớp học trực tuyến cũng phải rút ngắn, từ 30-35 phút/1 tiết học giảm còn khoảng 25 phút.
Việc này đòi hỏi giáo viên phải linh hoạt hơn, có phương pháp dạy lôi cuốn hơn, cách thức tổ chức dạy học tốt, lên giáo án chi tiết để tạo động lực cho trẻ tập trung và hào hứng học. Bên cạnh đó, giáo viên cũng phải đan xen các hoạt động giải trí trong việc học, chẳng hạn minh họa bài học bằng các trò chơi hay nghe nhạc, cũng như kể những câu chuyện hấp dẫn.
Đồng thời, giáo viên cũng phải yêu cầu học sinh làm bài tập thực hành với bố mẹ tại nhà, như vậy vừa rút ngắn thời gian học trên lớp lại vừa tăng khả năng thực nghiệm, thực hành cho trẻ.
Như vậy, phụ huynh cũng phải đồng hành cùng các con để giúp khắc phục được những mặt hạn chế của việc dạy học trực tuyến. Trong giáo dục, sự đồng hành của phụ huynh là cần thiết nhưng trong giai đoạn hiện nay lại càng cần thiết hơn.
Sắp xếp thời gian học hợp lý cũng sẽ giúp việc học trực tuyến hiệu quả hơn. Đối với học sinh tiểu học, buổi tối sẽ là thời gian cố định bởi phụ huynh có thể hướng dẫn các con trong quá trình học; còn các tiết học vào buổi chiều và buổi sáng sẽ thông báo đến phụ huynh để phụ huynh tự chọn, và nhà trường sẽ theo đa số ý kiến của phụ huynh để sắp xếp các lớp học đó.
Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả học trực tuyến, đường truyền internet phải có tốc độ cao cũng như hệ thống cơ sở hạ tầng đảm bảo để các thầy, cô có thể giảng dạy tại nhà.
PV: Bên cạnh phương pháp dạy và học trực tuyến trong thời điểm hiện nay, nhà trường còn áp dụng hình thức học tập nào khác không, thưa ông?
NGƯT. Lê Tiến Thành: Ngoài việc lên phương án dạy học trực tuyến, nhà trường còn lập thêm các kênh giáo viên thường xuyên liên hệ và tương tác với phụ huynh học sinh để thăm hỏi tình hình sức khỏe và học tập của các con ở nhà, đồng thời thường xuyên gửi các phiếu học tập và phiếu đánh giá cho học sinh theo từng tuần.
Đặc biệt, trong thời điểm dịch COVID-19 như hiện nay, bên cạnh việc ôn tập kiến thức, giáo viên còn hướng dẫn học sinh kỹ năng chăm sóc bản thân. Chẳng hạn như, các thầy, cô đã gửi các clip rửa tay để các em vừa học vừa chơi lại nâng cao kiến thức tự bảo vệ bản thân mình trong mùa dịch.
Bên cạnh đó, giáo viên sẽ giao những bài tập để các em có thể tự quay clip cùng phụ huynh tại nhà. Đặc biệt, nhà trường cũng yêu cầu phụ huynh quay các kết quả học tập cũng như hoạt động vui chơi như đàn, hát hay trồng cây của các con ở nhà để có thể chia sẻ cho nhóm phụ huynh, qua đó, học sinh có thể giao lưu và học tập lẫn nhau.
PV: Khi học trực tuyến, học sinh không có giáo viên kèm cặp và hướng dẫn trực tiếp như hình thức học ngoại tuyến ở trên lớp. Vậy theo ông, để học sinh học tập trực tuyến hiệu quả, kỹ năng tự học có phải là một trong những yếu tố tiên quyết?
NGƯT. Lê Tiến Thành: Quan điểm của nhà trường là học sinh tự học nên phương pháp hướng tới là thầy không giảng giải, truyền thụ mà thầy sẽ giao việc và trò làm việc, thầy nói ít -trò làm nhiều, thầy nói một lần – trò làm nhiều lần, học sinh tự học là chính.
Với những phương pháp này, học sinh phải có ý thức tự học, biết cách học và đánh giá khả năng mình học đến đâu. Tự học sẽ giúp các em phát triển hơn tư duy, có khả năng tự giải quyết vấn đề của mình.
Việc tự học sẽ thể hiện dựa trên 3 cấp độ: Tự học cấp độ 1 (chủ yếu dành cho học sinh tiểu học) là thầy giao việc – trò làm việc; cấp độ 2 – dạy học theo dự án (đối với học sinh cuối cấp 1 – đầu cấp 2) là thầy nêu vấn đề lớn, hướng dẫn học sinh và học sinh tự làm; cấp độ 3 (dành cho học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông) là học sinh tự nhận thức và giải quyết vấn đề.
Tự học là một năng lực, là một quá trình chứ không phải “ngày một, ngày hai” nên nếu muốn làm được thì đội ngũ giáo viên phải có kinh nghiệm và phương pháp hướng dẫn chuyên nghiệp, triển khai theo từng cấp độ tự học và người dạy cũng như người học cần có thời gian để thích nghi.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
